Τετάρτη 29 Οκτωβρίου 2014

ΤΑ ΧΡΥΣΟΨΑΡΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΟΥΣ!

ΤΑ ΧΡΥΣΟΨΑΡΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΟΥΣ!




Από τις πρώτες παιδικές μου μνήμες, είναι ένα χρυσόψαρο στο γυάλα, που είχαμε στο σπίτι.

Ίσως, γι’ αυτό, κι από μικρός, δεν χωράω σε «γυάλες και κλουβιά», και δεν επιθυμώ να κλείνεται σ’ ένα περιορισμένο χώρο ο κάθε έμβιος οργανισμός.

Έτσι, το θέμα «χρυσόψαρο στη γυάλα» ήταν ξεχασμένο, και ξεκαθαρισμένο, για μένα, εδώ και 40 χρόνια…

Όταν, όμως, έχεις παιδιά, και μάλιστα, μικρά, αλλάζει η ζωή σου και ρίχνεις «νερό στο κρασί σου»…

Έτσι, την περασμένη άνοιξη, πηγαίνοντας βόλτα στο περιβόλι ενός μπάρμπα μου, είδαν τα παιδιά μου χρυσόψαρα στη στέρνα του περιβολιού. Για όσους δεν γνωρίζουν, οι περιβολάρηδες έχουν στέρνα στα περιβόλια τους, όπου πλένουν τα λαχανικά τους και γι’ αυτό, συνήθως, είναι λασπωμένη. Εκεί, είχαν το συνήθειο, και το κρατάνε ακόμα οι παλαιοί, να ρίχνουν χρυσόψαρα, τα οποία διακρίνονται για την ανθεκτικότητά τους!

Ε, μόλις τα είδαν τα παιδιά μου, με μια φωνή, μου τα ζήτησαν : «μπαμπά χρυσόψαρα»! Δεν τους έκανα το χατήρι αμέσως, έπεσα σε σκέψη και σε έρευνα… τα χρυσόψαρα είναι τα πιο ανθεκτικά ψάρια του γλυκού νερού και πλέον, στην Ελλάδα, δεν συναντώνται στη φύση, αλλά μόνο στα ενυδρεία, και στις, εναπομείνασες, στέρνες των… περιβολιών! Έτσι, προσπάθησα να κατευνάσω τις τύψεις μου, προς χάριν των παιδιών, ότι δεν είναι και μεγάλο το κλιματολογικό και γεωγραφικό σοκ τους, από τη στέρνα με τα λασπόνερα, στη γυάλα, με τη φροντίδα. Συνέτεινε κι η προτροπή του θείου : «Πάρτα! Θα τα σώσεις από το στόμα των γλάρων!...».




Ξαναβρέθηκα, λοιπόν, με γυάλα, ύστερα από 40 χρόνια, και δυο(2) χρυσόψαρα(ένα αρσενικό κι ένα θηλυκό, όπως μου τα διάλεξε, με βάση τη διαφορετικότητα της ουράς τους, ο, εμπειρικός, γνώστης θείος), στη γυάλα, σε καθαρό νερό, με τροφή ειδική(τυποποιημένη δυστυχώς), από αυτήν, που πωλείται για τα χρυσόψαρα και τα ψάρια του ενυδρείου, αλλά και με φροντίδα(ειδικές σταγόνες αποχλωροποίησης & αποβακτηριοποίησης του νερού της βρύσης).    

Βέβαια, δεν μένουμε μόνο στην αλλαγή του νερού, τον καθαρισμό και το τάισμά τους, αλλά, μαθαίνω στα παιδιά μου, να ασχολούνται μαζί τους, όπως το κάνω εγώ, και θα σας το περιγράψω παρακάτω.

Με την ενασχόλησή μου αυτή, ανακάλυψα, εμπειρικά, τη μνήμη τους και τη νοημοσύνη τους, πριν την επιβεβαιώσω κι επιστημονικά(μέσω της βιβλιογραφίας).




«Αρχή σοφίας η ονομάτων επίσκεψις», λέει, όμως, ο Αντισθένης. Οπότε, ας κάνω μια παρένθεση, για, λίγες πληροφορίες, για τα χρυσόψαρα :

«Το χρυσόψαρο (Carassius auratus auratus - Καράσσιος ο χρυσόχρους ο χρυσόχρους (Linnaeus, 1758)) ή αλλιώς και Goldfish ανήκει στην οικογένεια Κυπρινίδες (Cyprinidae),την ποοικογένεια Κυπρινίναι (Cyprininae), το γένος Καράσσιος (Carassius), το είδος Carassius auratus(Καράσσιος ο χρυσόχρους) και το υποείδος Carassius auratus auratus (Καράσσιος ο χρυσόχρους ο χρυσόχρους). Σύμφωνα με παρατηρήσεις η καταγωγή του Χρυσόψαρου ήταν από την Κίνα.
Το σώμα του χρυσόψαρου είναι πεπλατυσμένο κατά την αρχή του ραχιαίου πτερυγίου. Παρουσιάζει φαρυγγικά δόντια με στενή αλλά λεία επιφάνεια. Επίσης φέρει 35-48 βραγχιάκανθες στο πρώτο βραγχιακό τόξο. Παρουσιάζει μέγιστο μήκος περίπου 30-40cm και βάρος 600-800 gr. Συνηθέστερα όμως απαντάται μικρότερο τον 15cm γιατί αυτό το μέγεθος επιτυγχάνεται περίπου κατά τον 5ο με 6ο χρόνο της ηλικίας τους. Τα χρυσόψαρα παρουσιάζουν αρκετές αλλαγές στον χρωματισμό τους κατά την διάρκεια της ζωής τους. Σαν νεαρά ιχθύδια παρουσιάζουν πρασινοκαστανό χρώμα στην ράχη, χάλκινο στις δύο πλευρές και κίτρινο στην κοιλιά. Έπειτα από το αρκετούς μήνες επανέρχονται στο γνωστό χρώμα, το πορτοκαλοκόκκινο.




Τα χρυσόψαρα θεωρούνται παμφάγα, διότι καταναλώνουν και φυτά αλλά και ζωικούς οργανισμούς όπως μικρά οστρακοειδή και έντομα. Ακόμη έχει παρατηρηθεί ότι καταναλώνουν φυτικές τροφές όπως λάχανο, αρακά χωρίς φλοιό και βρασμένη πατάτα σε μικρές ποσότητες.

Η αναπαραγωγή των χρυσόψαρων γίνεται με ωοτοκία χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις. Το θηλυκό ζευγαρώνει την άνοιξη με αρκετά αρσενικά και γεννά χιλιάδες αυγά, απ τα οποία προκύπτουν διασταυρωμένοι νέοι γόνοι με ποικιλία χρωμάτων. Τα αυγά αφού πρώτα τοποθετηθούν, θα επωαστούν για κάποιες ώρες (48-72) οπότε και θα εκκολαφθούν οι νέοι γόνοι.

Τα χρυσόψαρα είναι ψάρια ποταμόδρομα και ζουν κυρίως σε περιοχές με νηματική ροή, πυκνή βλάστηση και μαλακούς αμμοπηλώδεις πυθμένες. Παρόλα αυτά τα χρυσόψαρα ζουν και σε στάσιμα νερά γιατί έχουν ελάχιστες απαιτήσεις και είναι πάρα πολύ ανθεκτικά. Γι αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται ευρύτατα σε ενυδρεία αλλά και γυάλες. Μπορούν να ζήσουν σε εύρος θερμοκρασιών 1-40 °C.

Χρυσόψαρα παρατηρούνται στην Κεντρική Ασία, την Κίνα, αλλά και την Ιαπωνία.

Στον Ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν καταγραφές χρυσόψαρων σε φυσικά οικοσυστήματα αλλά μόνο σε ενυδρεία.




Τα χρυσόψαρα είναι από τα λίγα είδη τα οποία δεν έχουν ιδιαίτερη εμπορική αξία ως τρόφιμα, ωστόσο είναι ευρύτατα γνωστά για τα την καλλωπιστική τους χρήση. Δεν παρουσιάζουν επικινδυνότητα για τον άνθρωπο, ούτε βρίσκονται στον κατάλογο με απειλούμενα είδη.

Τα χρυσόψαρα αποτελούν το κατά κόρον ψάρι για «γυάλα» και αυτό λόγω των ελάχιστων απαιτήσεων του. Ωστόσο τα χρυσόψαρα χρειάζονται αρκετό χώρο, περίπου 30 λίτρα νερού για κάθε ψάρι, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν σωστά αλλά και να αναπαραχθούν. Ακόμη ένας παράγοντας είναι ότι προτιμούν να ζουν σε ομάδες γι αυτό η καλύτερη αναλογία που προκύπτει είναι ανά 100 λίτρα νερού περίπου 3 χρυσόψαρα. Βέβαια θα πρέπει η ποιότητα του νερού να είναι κατάλληλη ώστε να μπορούν να ζήσουν σε ανεκτές βιοχημικές συνθήκες.

(Πηγή : http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%85%CF%83%CF%8C%CF%88%CE%B1%CF%81%CE%BF)






Μύθος η «μνήμη χρυσόψαρου»;

Τα χρυσόψαρα τα ταΐζω κάθε μεσημέρι. Μετά από τις πρώτες μέρες, είδα, ότι με αναγνώριζαν – καθώς και τα παιδιά μου(τα ταΐζουμε, όλοι, με τη σειρά, δημοκρατικά) – σε αντίθεση με άλλα μέλη του σπιτιού ή επισκέπτες, όπου τους είναι παντελώς αδιάφοροι! Γνωρίζουν ότι ρίχνω την τροφή πάνω από τη γυάλα, και, μόνο την κίνηση του δαχτύλου μου να κάνω(χωρίς να τους ρίξω τροφή), θα πάρουν μια κατακόρυφη στάση, βγάζοντας, σχεδόν, το μισό κεφάλι τους, έξω από το νερό, και περιμένοντας την τροφή! Αν δεν τους τη ρίξω, θα με ακολουθήσουν προς το μέρος της γυάλας που θα κατευθυνθώ, και θα μου ανοιγοκλείνουν το στόμα, ενώ θα έχουμε μια επαφή ως εξής : ακουμπάνε, χωρίς να με φοβούνται, το στόμα τους στο γυαλί και προσπαθούν να αγγίξουν το δάχτυλό μου, που ακουμπώ στο εξωτερικό μέρος της γυάλας… έχουμε δηλαδή, πρώτον, μια επικοινωνία επαφής, όπου θα συνεχιστεί, για όση ώρα αφιερώσω, να κάθομαι να τα κοιτώ σε συγκεκριμένη πλευρά της γυάλας και να τους «μιλώ», όπου και τα δυο τους, θα μείνουν μαζί μου, ανοιγοκλείνοντας το στόμα τους, ενώ εγώ τους μιλώ, και, παράλληλα, αλληλοκοιταζόμαστε, πρόσωπο με πρόσωπο. Ε, μετά την καθημερινή επικοινωνία, ακολουθεί και το καθημερινό τάισμα.




Όλη, λοιπόν, αυτή η αλληλοεπίδραση που έχουμε αναπτύξει, με τον καιρό, επιβεβαιώνει ότι, και μνήμη έχουν με διάρκεια(εξασκείται μέσω της καθημερινής επανάληψης), αλλά και ικανότητα μάθησης!

Και κάπου εδώ έρχεται η επιστήμη, να συμπράξει και να επιβεβαιώσει την εμπειρική μου παρατήρηση :

«Η θεωρία που έλεγε ότι τα χρυσόψαρα έχουν βραχυπρόθεσμη μνήμη καταρρίπτεται, αφού επιστήμονες του πανεπιστημίου στον Καναδά ανακάλυψαν ότι, τουλάχιστον ένα, είδος χρυσόψαρου είναι ικανό να θυμηθεί που τράφηκε πριν από 12 ημέρες.

Η γνωστή θεωρία της «μνήμης χρυσόψαρου» αμφισβητείται, ύστερα από τις τελευταίες ανακαλύψεις που έκαναν επιστήμονες στο πανεπιστήμιο του Καναδά.

Οι επιστήμονες ερεύνησαν ένα είδος αφρικανικού χρυσόψαρου, μετά από ανεπιβεβαίωτες αναφορές για τη νοημοσύνη τους από ιδιοκτήτες ενυδρείων.

«Κάποιοι ιδιοκτήτες πιστεύουν ότι τα ψάρια βλέπουν μαζί τους τηλεόραση», αναφέρει ο Δρ. Τρέβορ Χάμιλτον του πανεπιστημίου Μακ Γιούαν του Καναδά.

Για την έρευνα, τα χρυσόψαρα «εκπαιδεύτηκαν» να μπαίνουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο του ενυδρείου, για να τραφούν, ως επιβράβευση.

Μετά από μία περίοδο 12 ημερών, τα χρυσόψαρα μπήκαν πάλι στο ίδιο ενυδρείο και κατεγράφησαν οι κινήσεις τους.

Το χρυσόψαρο έδειξε ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον για την περιοχή που συσχετιζόταν με το φαγητό, υποδεικνύοντας ότι «θυμόταν» πως είχε τραφεί εκεί.

«Ψάρια που θυμούνται που βρίσκεται το φαγητό, έχουν ένα εξελικτικό πλεονέκτημα απέναντι σε αυτά που δεν το κάνουν, ανέφερε ο Δρ. Χάμιλτον, ο οποίος παρουσίασε τα ευρήματα της έρευνας στην ετήσια συγκέντρωση Πειραματικής Βιολογίας στο Μάντσεστερ.»

(Πηγή : http://www.enikos.gr/various/247496,My8os_h_mnhmh_xrysoyaroy;.html)




Επίσης, διάβασα, ότι : «Τα χρυσόψαρα μπορούν να ακούσουν μουσική και μάλιστα μπορούν να διακρίνουν και ποιου συνθέτη είναι. Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Behavioral” πειραματίστηκε με τα χρυσόψαρα, βάζοντας τους να ακούσουν μουσική πολύ κοντά στο ενυδρείο. Τα δύο κομμάτια που επέλεξαν ήταν κλασική μουσική του Johann Sebastian Bach και του Ιγκόρ Στραβίνσκι. Τα χρυσόψαρα δεν είχαν κανένα πρόβλημα να «διακρίνουν» τους δύο συνθέτες. Τα ψάρια και τα περισσότερα ζώα προτιμούν τη σιωπή στη μουσική, η έρευνα αποδεικνύει ότι τα χρυσόψαρα μπορούν να ανιχνεύσουν τις πολύπλοκες ιδιότητες των ήχων!».

(Πηγή : www.carabola.gr)





Πειραματίστηκα και σ’ αυτό! Πήρα τη γυάλα και την ακούμπησα σ’ ένα τραπεζάκι, δίπλα στον καναπέ, όπου συνηθίζω να ριλαξάρω, ακούγοντας κλασική μουσική. Παρατήρησα το εξής : ενώ τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας τα χρυσόψρα είναι κινητικότατα(!), στο άκουσμα της κλασικής μουσικής και με μένα δίπλα τους, άρχισαν να αιωρούνται χαμηλά μέσα στη γυάλα(σε μια κατάσταση, όπως οι αστροναύτες στο διάστημα), με ανοιχτά τα μάτια(τα ψάρια δεν έχουν βλέφαρα!), αλλά ακίνητα, για όση ώρα ακούγαμε μαζί μουσική… είχαν περιέλθει, κι εγώ μαζί τους, σε μια κατάσταση, κυριολεκτικά, νιρβάνας!

Από τότε, ακούω, τους αγαπημένους μου Βιβάλντι και Μπαχ, συντροφιά με τα χρυσόψαρά μου!  



3 σχόλια:

  1. Μια μικρή διόρθωση, το κάθε χρυσόψαρο θέλει τουλάχιστον 80 λίτρα νερό και μήκος ενυδρείου πάνω από 1,20, και όταν του δώσουμε το κατάλληλο χώρο , καθαρό και φρέσκο νερό και καλό φαγητό θα το χαιρόμαστε πάνω από 25 χρόνια :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπέρα σας ήθελα να ρωτήσω τα χρυσόψαρα βγάζουν ήχο;; ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ναι βγάζουν ήχους το λέω από προσωπική εμπειρία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή